Opadły liście z drzew (1975)

Rok 1947. Dwudziestoletni Henryk jedzie pociągiem nad morze. W czasie podróży wracają w pamięci obrazy, ludzie i sytuacje przeżywane w ostatnim roku wojny. Dom, matka, siostra Zosia, warsztat mechaniczny, w którym terminował, koledzy z konspiracji, powszechni dzień okupacji, pełen niebezpieczeństw, zmuszający często do niełatwych decyzji i wyborów.
Kilka wspomnień powraca ze szczególną wyrazistością: aresztowanie majstra w warsztacie przez gestapo, zdobywanie trucizny dla kolegi mającego wykonać trudne konspiracyjne zadanie, lęk Zosi przed grożącą w każdej chwili wpadką przy przewożeniu amunicji i gazetek, upokorzenia doznane od żandarmów. Wspomina dzień, w którym wyruszył do oddziału partyzanckiego w lesie, chłopa, który go tam doprowadził, wzruszenie na widok wartownika z biało-czerwoną opaską, nowe wrażenia i przeżycia wśród towarzyszy broni.

W pewien deszczowy wieczór, w ziemiance snują plany na temat tego, co będą robić po wojnie. "Wir", "Piorun", "Maks" i inni dzielą się swymi marzeniami; stary sierżant "Piorun" długo opowiada o morzu, którego nie widzieli inni. Jednak żadne z jego marzeń się nie spełni: "Piorun" ginie od kuli żandarma w zasadzce. Henryk podczas walki zdobywa broń i przechodzi chrzest bojowy. Inne wspomnienia: schwytanie Forschutza - mordercy Polaków, zlikwidowanym następnie przez oddział, wykonanie wyroku na konfidencie gestapo... Z całą wyrazistością staje przed oczyma Henryka młodziutka łączniczka "Czajka", jego pierwsza miłość. I dzień, w którym "Czajka" przyniosła mu wiadomość o wpadce Zosi, aresztowanej z kompromitującym transportem. I jeszcze jedno tragiczne wspomnienie: o gospodarzu, który prowadził go do lasu, a zginął zamordowany przez Niemców podczas pacyfikacji... Zagrożony okrążeniem oddział Henryka opuszcza miejsce postoju. Długie marsze dzienne i nocne, w deszczu i trudnym terenie, rozpaczliwy bój o przerwanie okrążenia, w którym ginie dowódca i najbliższy kolega Henryka, "Maks". Wkrótce Henryk dociera do rodzinnego domu "Maksa", nie zdradzając prawdy zostawia jego małemu synkowi zegarek poległego ojca. Armia niemiecka jest w odwrocie, kończy się wojna. Henryk wychodzi z niej naznaczony wielu tragicznymi doświadczeniami, ale czysty moralnie, za-hartowany do dorosłego życia. Wstępuje na uniwersytet. Jego podróż kończy się nad morzem, nad które nie dotarli inni spośród tych, którzy pewnego deszczowego wieczoru rozmawiali w ziemiance partyzanckiej.

Na podstawie opowiadania Tadeusza Różewicza pod tym samym tytułem.

Produkcja: 1975
Premiera: 17 listopad 1975

Reżyseria:

Stanisław Różewicz

Muzyka:

Zygmunt Konieczny

Obsada:

Mieczysław Hryniewicz

Henryk

Arkadiusz Bazak

"Wir", komendant oddziału

Tadeusz Białoszczyński

profesor

Bohdan Ejmont

"Maks"

Maria Klejdysz

matka Henryka

Tadeusz Kondrat

świadek Jehowy

Maria Kowalik

"Czajka"

Janusz Paluszkiewicz

"Piorun"

Andrzej Seweryn

"Smukły"

Bogdan Baer

świadek Jehowy

Jerzy Block

chłop, sąsiad Jamorskiego

Elżbieta Borkowska-Szukszta

przyjaciółka konfidenta

Piotr Cieślak

"Wysoki"

Tadeusz Cygler

majster

Mariusz Gorczyński

"Szczupak"

Jerzy Jogałła

drukarz Zbyszek

Eugeniusz Kamiński

"Grot"

Zbigniew Koczanowicz

Niemiec wzięty do niewoli przez partyzantów

Barbara Kosińska

Zosia, siostra Henryka

Herbert Kofer

oficer niemiecki

Krzysztof Majchrzak

"Nożyk", członek oddziału

Ludwik Pak

"Franc"

Janina Sokołowska

dziewczyna z pociągu

Andrzej Szenajch

chłop Jamorski "Topola"

Barbara Wałkówna

praczka

Andrzej Żarnecki

tajniak aresztujący majstra

Władysław Dewoyno

kinooperator; nie występuje w czołówce

Henryk Hunko

konfident Ulke zastrzelony przez Henryka; nie występuje w czołówce

Stefania Iwińska

kobieta w piwnicy; nie występuje w czołówce

Helena Kowalczykowa

kobieta w piwnicy; nie występuje w czołówce

Edward Lach

rzeźnik; nie występuje w czołówce

Joachim Lamża

Niemiec w wizji Henryka; nie występuje w czołówce

Juliusz Lubicz-Lisowski

pasażer pociągu; nie występuje w czołówce

Zygmunt Maciejewski

partyzant; nie występuje w czołówce

Sylwester Przedwojewski

"Wentura"; nie występuje w czołówce

Marian Rułka

kucharz "Mały"; nie występuje w czołówce

Marcin Sławiński

Rosjanin; nie występuje w czołówce

Tomasz Zaliwski

przewodnik partyzantów; nie występuje w czołówce

i inni.

Dubbing:

Tomasz Zaliwski

głos lektora z radia; nie występuuje w czołówce

Notatki:
Scenariusz filmu napisał Stanisław Różewicz na podstawie opowiadań jego brata Tadeusza. Nie jest to jedyny przykład współpracy braci Różewiczów. Wspólnie napisali scenariusze do "Komedii pomyłek", "Samotności we dwoje", "Drzwi w murze", "Świadectwa urodzenia". "Opadły liście z drzew" to jeden z najbardziej dojrzałych polskich dramatów wojennych, uhonorowany Nagrodą Główną i nagrodą za zdjęcia dla Jerzego Wójcika na FPFF w Gdańsku w roku 1975. W tej refleksyjnej, lirycznej, a jednocześnie surowej opowieści zawarta została niewyszukana fabuła.


IMDb (angielski)
Wikipedia (polski)


03.170313

---

(POL) polski,

---